بررسی ترکیب‏پذیری عمومی و خصوصی گرده‏افشان‏های دیپلوئید چغندرقند

به منظور بررسی ترکیب‏پذیری عمومی صفات کمی و کیفی چغندرقند  تعداد 46 هیبرید حاصل ازتلاقی23 والد گرده‏افشان دیپلوئید با دو والد نرعقیم به عنوان تستر به همراه سه تیمار شاهد از نظر10 صفت مهم زراعی و تکنولوژیکی چغندرقند در ایستگاه تحقیقاتی کمال‏شهر کرج در سال 1383 مورد بررسی قرارگرفتند. هیبرید‏ها در یک آزمایش 49 رقمی در قالب طرح لاتیس مربع در چهار تکرار کشت شدند. تجزیه واریانس داده‏ها وجود تفاوت معنی‏دار بین تیمارها را از نظر صفات مورد بررسی نشان داد. نتایج حاصل‏از تجزیه واریانس حاکی از آن است که بین تیمارها برای صفات عملکردریشه، عیارقند، نیتروژن، سدیم، پتاسیم، عملکرد شکرسفید، شکرقابل استحصال، عملکرد شکر و راندمان استحصال در سطح احتمال یک درصد و برای صفت درصد قند ملاس درسطح احتمال پنج‏درصد اختلاف معنی‏دار وجود دارد. ارزیابی داده‏ها از طریق روش تجزیه لاین × تستر پس‏از حذف شاهدهای آزمایش انجام شد. ترکیب‏پذیری عمومی لاین‏ها برای پتاسیم در سطح احتمال 5درصد و برای صفات عیارقند، شکرقابل استحصال و نیتروژن در سطح احتمال یک‏درصد و برای صفات عملکردریشه، عملکردشکر، عملکرد شکرسفید، سدیم، راندمان استحصال و  درصدقند ملاس در سطح احتمال10درصد معنی‏دار بود. با توجه به این که ترکیب‏پذیری عمومی برای صفات مذکور معنی‏دار شده است بنابراین وجود اثرات افزایشی در کنترل این صفات نقش دارند. هم‏چنین ترکیب‏پذیری خصوصی برای صفات عیارقند و شکر قابل استحصال و پتاسیم در سطح احتمال یک‏درصد و برای صفت نیتروژن در سطح احتمال پنج‏درصد معنی‏دار بود. بنابراین وجود اثرات  غیرافزایشی نیز در کنترل این صفات دخالت دارند.